Dzielnica Johow-Gelande

Konkurs na opracowanie koncepcji zmiany zagospodarowania kwartałów zabudowy znajdujących się między ulicami Stanisława Wyspiańskiego, Artura Grottgera a Jana Matejki i Ułańską w Poznaniu.

1. IDEA

Założeniem projektu jest przywrócenie wewnętrznym dziedzińcom opracowywanego „osiedla Johowa” charakteru parkowego. Miejsca, w którym tak jak zakładał to projektant kwartału – zieleń umożliwia rekreację i wypoczynek mieszkańców. Oba kwartały przy ul. Matejki, jako jedyne zrealizowane w całości zgodniez pierwotnymi zamierzeniami, projektowanym układem naśladują oryginalne zagospodarowanie terenu. Kolejne kwartały budowane w późniejszych okresach historycznych zatracają stopniowo pierwotnie założony secesyjny charakter zarówno pod względem stylistyki architektonicznej jak i przede wszystkim organizacji przestrzeni. W ślad za odmiennym charakterem zabudowy projekt zakłada zmianę charakteru stylistyki dziedzińców. Układ zieleni, chodników i placyków we wnętrzach kolejnych kwartałów – w miarę oddalania od ul. Matejki – staje się coraz bardziej zgeometryzowany, symbolizując zmianę stylistyki budynków od secesji poprzez modernizm lat 30 do utylitarnej architektury lat okresu wojny i powojennych.

2. UKŁAD KOMUNIKACYJNY:

– W skali dzielnicy:

Głównymi ulicami łączącymi teren objęty opracowaniem z pozostałą częścią miasta są ulice Wyspiańskiego i Matejki (wraz z ul. Kasprzaka). W związku z aktualnie prowadzoną intensywną zabudową mieszkalną i mieszkalno–usługową obszernych terenów bezpośrednio przyległych do terenu opracowywanego (między ul. Ułańską, a Iłłakowiczówny) projekt postuluje zwiększenie przepustowości ul. Ułańskiej (podniesienie rangi komunikacyjnej dla ulic Ułańska – Jarochowskiego), głównie poprzez jej poszerzenie na odcinku Grottgera – Grunwaldzka i zwiększenie stopnia połączenia z arterią komunikacyjną ul. Grunwaldzkiej – umożliwienie skrętu z ul. Ułańskiej w obu kierunkach oraz możliwość skrętu w Ułańską z obu kierunków ul. Grunwaldzkiej. Wiązałoby się to z wprowadzeniem na tym skrzyżowaniu sygnalizacji świetlnej i ewentualnym dostosowaniem ruchu na sąsiednich skrzyżowaniach ul. Grunwaldzkiej (z Wojskową i Matejki).

– W obrębie terenu opracowywanego:

Ul. Wyspiańskiego i ul. Grottgera miałyby charakter przejazdowy przez „osiedle Johowa” oraz byłyby głównymi dojazdami do podwórek i garaży podziemnych. Ulice wewnętrzne – Chełmońskiego i Kossaka byłyby ulicami osiedlowymi – dojazdowymi do budynków. Szczególny charakter przewiduje się dla ulicy Siemiradzkiego, która pełniła by dodatkową rolę „zielonego pasażu” prowadzącego do parku Wilsona dla mieszkańców terenu opracowywanego jak i dla mieszkańców nowopowstającej zabudowy sąsiedniej przy ul. Ułańskiej. W wewnętrznych podwórkach opracowywanych kwartałów wjazd na płytę nad garażami (leżącą w poziomie istniejącego terenu) jest zminimalizowany tylko do celów okazjonalnych – wywóz śmieci, straż pożarna, karetka pogotowia.

– System parkowania:

Projekt przewiduje ograniczenie parkowania przy ulicach do miejsc postojowych wzdłuż wszystkich ulic opracowywanego terenu z wyjątkiem ulicy Siemiradzkiego. Miejsca postojowe dla samochodów mieszkańców skoncentrowano w garażach podziemnych. Uwzględniając historyczny charakter podwórek jako przelotowej alei parkowej wjazdy do garaży zostały tak usytuowane, aby w miarę możliwości nie burzyć osi widokowej. Pomimo zaleceń konserwatorskich należy w drodze dyskusji publicznej poważnie rozważyć zwiększenie ilości kwartałów, w których możliwa będzie budowa garaży podziemnych. Zwłaszcza, że nie ma przeszkód technologicznych budowy takich garaży nawet w sąsiedztwie zabytkowej zabudowy. Bez ich budowy rozwiązanie problemu parkingowego staje się niemożliwe lub nawet wysoce niekomfortowe dla mieszkańców. W projekcie przewidziano także możliwość powstania parkingów podziemnych pod istniejącą zabudową i połączenie jej poprzez wspólny wjazd z projektowanym podziemnym garażem (brak możliwości indywidualnych wjazdów od str. ul. Matejki).

3. FUNKCJA

Funkcja budynków pozostaje niezmieniona – mieszkalna częściowo z usługami w parterze i piwnicach – jednak projekt zakłada koncentrację usług wzdłuż „zielonego pasażu” – ul. Siemiradzkiego oraz wzdłuż ul. Matejki. Pozostałe ulice projektowanego kwartału spełniają rolę komunikacji i częściowo zapewniają potrzeby parkingowe.
Wnętrza kwartałów powinny zostać wyczyszczone z istniejącej zabudowy uzupełniającej takiej jak garaże, zabudowa gospodarcza oraz techniczna i spełniać przede wszystkim rolę rekreacyjno – wypoczynkową. Podwórka mają zapewniać dostęp mieszkańcom do zieleni, na obrzeżach której zlokalizowane są place zabaw dla dzieci (piaskownice, zjeżdżalnie, huśtawki, drabinki, lekkie wzniesienia, miejsca do biegania itp.) oraz rekreacji ogólnej takie jak ławki, miejsca do spotkań mieszkańców (stoliki z ławkami) i tym podobne funkcje nieuciążliwe dla otoczenia.

4. ZIELEŃ

Projekt zakłada zachowanie jak największej liczby istniejących drzew, jednakże ze względu na konieczność budowy garaży podziemnych część istniejących będzie musiała być zastąpiona nowymi nasadzeniami. Organizacja parkingów umożliwia umieszczenie wysokich nasadzeń oraz niższej zieleni w środku kwartałów. Ponadto płyta garażowa częściowo pokryta jest zielenią – trawy, klomby i rabaty kwiatowe, krzewy i niskie drzewa w donicach. Wzdłuż ulic należy zachować i ewentualnie poddać renowacji przedogródki, w których planowana jest niska oraz wysoka zieleń z dużą ilością rabat kwiatowych.

5. MAŁA ARCHITEKTURA I DETAL

Małej architekturze oraz nawierzchniom dziedzińców i ulic nadano jednolitą estetycznie formę, co ma na celu wzmocnienie odbioru dawnej dzielnicy projektu Johowa jako całości. Urozmaicona, zróżnicowana posadzka wnętrz kwartałów rozdziela poszczególne funkcje rekreacyjne oraz ciągi piesze. Obok pokrycia niską zielenią przewiduje się zastosowanie różnorodnych materiałów wykończeniowych – kamiennych i betonowych kostek brukowych (ciągi piesze, miejsca spotkań), bruku drewnianego jak i nawierzchni sportowych (miejsca zabaw). Elementy wyposażenia wnętrz jak latarnie, ławki, śmietniki, oświetlenie, ogrodzenia przedogródków powinny mieć formę nowoczesną i prostą oraz jednolitą stylistykę. Nie powinny konkurować z bogatym detalem zabudowy i dużą ilością zieleni. Przedstawione propozycje należy traktować jako przykładowe.

6. REKONSTRUKCJA I RENOWACJA OBIEKTÓW I UKŁADU URBANISTYCZNEGO

Założeniem projektu jest zachowanie historycznej zabudowy mieszkalnej i usunięcie wszelkich powojennych obiektów garażowych, gospodarczych, technicznych i pawilonów handlowych burzących przejrzystość układu historycznego. Zaleca się również renowację obiektów i przynajmniej częściową rekonstrukcję zniszczonych elementów architektonicznych jak wieżyczki narożnych kamienic, wykuszy, balkonów i ich fragmentów oraz detali.